Hoe is alles begonnen? Wat gebeurde in de allereerste nanoseconden na de big bang? Waarom dijt het heelal uit? Eenvoudige vragen, maar aartsmoeilijk om op te lossen. Het Inter University Institute For High Energies (IIHE), opgericht op gezamenlijk initiatief van de VUB en de ULB, levert al zevenenveertig jaar lang een essentiële bijdrage aan de speurtocht naar oplossingen.

In juni 2018 haalde het de krantenkoppen: een internationaal team wetenschappers had het bewijs gevonden van een hoog-energetische bron van kosmische neutrino’s. Onder het team bevonden zich ook VUB-onderzoekers. 

Verwonderlijk is dat niet. De ontdekking was het resultaat van een IceCube-experiment, en het IIHE huisvest één van de grootste IceCube analysecentra in Europa.

IceCube is een uniek observatorium op Antarctica, ontworpen om neutrino’s – spookachtige subatomaire deeltjes met zo goed als geen massa – te detecteren. De experimenten die er worden uitgevoerd liggen aan de basis van een betrekkelijk nieuwe onderzoeksdiscipline, de astrodeeltjesfysica. Dat het IIHE al een tijdlang beschikt over een aparte IceCube onderzoeksgroep, is tekenend voor het speerpuntonderzoek dat er wordt verricht. 

Nauw betrokken bij deeltjeslab CERN
De meeste activiteiten van het IIHE hebben echter betrekking op de experimenten die worden uitgevoerd in de grootste deeltjesversneller van de wereld, de Large Hadron Collidor (LHC) van het CERN, het Europees centrum voor deeltjesfysica in Zwitserland, Het IIHE helpt bij het detecteren en analyseren van de ‘brokstukken’ die vrijkomen wanneer subatomaire deeltjes aan een snelheid die deze van het licht benadert tegen elkaar botsen.

In 2012 werd zo een deeltje ontdekt waarvan de massa overeenkomt met die van het higgsboson dat alle andere deeltjes massa verleent. Dat higgsboson wordt overigens ook het Brout-Englert-Higgs-deeltje genoemd, een erkenning van het theoretische werk van de ULB-professor François Englert en Robert Braut waarmee ze het bestaan van het deeltje al in 1964 voorspelden en waarvoor Englert in 2013 samen met Peter Higgs de Nobelprijs voor fysica kreeg (Robert Braut was toen al overleden). 

De nauwe link van het IIHE met de experimenten van CERN blijkt ook uit de topfuncties die een aantal VUB-fysici er bekleden. Zo zetelt Freya Blekman er in de physics coordination group van het Compacte Muon Solenoïde, een van de vier hoofdexperimenten van de deeltjesverneller. Jorgen D’Hondt, directeur van het IIHE, is momenteel voorzitter van de European Committee for Future Accelerators, een functie waarin hij met collega’s uit andere continenten het pad voorbereidt voor nieuwe grote deeltjesversnellers. 

Bron: 50.vub.be/nl/article/podcast-kijken-naar-het-onzichtbare-met-jorgen-dhondt

https://youtu.be/WRzNdxBYX7w

Podcast: Play in new window | Download (Duration: 1:01:06 — 55.9MB) | Embed

Beluister ook op: Apple Podcasts | Spotify | Podcast Index | RSS | More